2024 yılına giriş yapmaya hazırlanırken Kasım ve Aralık aylarında akaryakıt fiyatları adeta roket hızında yükseldi. Akaryakıt fiyat grafiğinde oklar kesintisiz bir şekilde yukarıyı gösterdi o iki ay boyunca. Şubat ve Mart aylarına geldiğimizde ise akaryakıt fiyatları stabilize oldu ve yaklaşık 20 gündür bu istikrarını koruyor. Uluslararası piyasalarda fiyatlar artarken, yerinde sayarken veya düşerken, ülkemizde akaryakıt fiyatları şu an için artmıyor. 2024’e girerken o iki aylık artış furyası aklımızda soru işaretleri bırakmıştı. Bu sene mazot zamları ile eski okul tatili karlılığının da kalmadığını gördük. Her il veya bölgedeki otobüs camiası farklılıklar gösterebiliyor. Hesaplar genelde artı eksi %10 gibi bir marjla yapılsa da bazen absürt veya kötü durumlar da oluşabiliyor. Örneğin 2023 Şubat ayında Malatya’da yaşanan deprem sonrası Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında Malatya’daki iş kapasitesi Türkiye ortalamasının üstündeydi. Diğer illere kıyasla farklı bir tablo vardı. Şimdi ise tam tersi bir durumla karşı karşıyayız. 2024 yılına karanlık bir giriş yaptığımızı söylemek sanırım yanlış olmaz.
NE KAR NE DE ZARAR ..
2024 yılının ilk çeyreğini geride bırakırken, akaryakıt fiyatlarındaki artış ve asgari ücretin yükselmesi sektörümüzü en çok etkileyen unsurlar oldu diyebilirim. İşçilik maliyetlerindeki ciddi artış, sezon öngörülerini zorlaştırıyor. Sektörümüzde klasik bir matematik olsa da şu an bu matematiği uygulamak mümkün değil. Yeni yıla girişimiz pek hayırlı olmadı. Seçim öncesi Şubat ayında bir hareketlilik bekliyorduk fakat bu gerçekleşmedi. Ramazan ayına girişimizle birlikte işler çok da kötü gitmiyordu, ancak beklentilerin karşılanmadığını da söylemek gerekir. Ramazan ve seçim dolayısıyla bir nebze hareketlilik oluşsa da maliyetlerdeki artış bu hareketliliği gölgede bıraktı. Araçlar zarar etmese de kâr da elde edemedi. Amortisman ve bakım gibi unsurlar göz önüne alındığında hesaplar tutmadı ve sıkıntılı bir süreç bizi bekliyor gibi görünüyor. Sezona durağan bir giriş yapıyoruz ve sezonun nasıl geçeceği de meçhul. Akaryakıt fiyatlarının nereye gideceğini şu an kimse öngöremiyor. Bu belirsizlikler otobüs sektörünün geleceğini de belirsiz kılıyor. Bankalar tarafındaki maliyetler de oldukça arttı. 2023 yılındaki ekonomi politikaları haziran ayına kadar farklı bir seyir izlerken, haziran ayından sonra hükümetin rasyonelleşme adı altında yaptığı 180 derecelik değişiklik ekonomi politikalarında dengelenmeye yol açtı. Bu denge sıfır kilometre otobüslerde değil, ikinci el otobüslerde gerçekleşti.
OTOBÜS YATIRIM ARACI DEĞİLDİR
Bir süre önce ikinci el otobüs fiyatları sıfır kilometre araçları geride bırakmıştı ancak içerisinde bulunduğumuz bu dönemde olması gereken denge yeniden sağlandı diyebilirim. Amortisman olgusu, bir süredir sektörde göz ardı edilmişti. Sıfır kilometre aracı 100 birime alanlar, kısa sürede 102 birime satabiliyordu. Bu ilginç bir prim yaratmıştı. Bazı kişiler sıfır araç alıp çalıştırarak para kazanmak yerine, yatırım amaçlı aldılar. “Bugün 100 birime aldığımız araç yarın 110 birim olacak” düşüncesi hâkimdi. Fakat ticari kazanç için alınan araçların amortismanı olduğu için yatırım aracı olma şansları oldukça düşüktür. Otobüs bir konut veya işyeri gibi değildir, belli bir süre sonra kullanılamaz hale gelir. Bu nedenle yatırım aracı olma özelliği kısa sürdü. Şu anda normale dönüyoruz ve 2025 yılında sıfır kilometre araçlarda teslim süresinin 40 güne kadar düşeceğini öngörüyorum.
BAYRAM TATİLİ CAN SUYU OLACAK
Nisan ayındaki ara tatilin uzatılması ve bayramla birleştirilmesi, ekonomiyi canlandırmak için önemli bir fırsat olabilir. Bu durum, otobüs sektörü için de oldukça faydalı olacaktır. En zor zamanlarda bile bayram dönemleri sektöre can suyu olmuştur. 3-4 günlük bayramlar bile otobüsçüye katkı sağlamış, çalışanlara moral ve psikolojik destek vermiştir. Nisan ayındaki ara tatilin uzatılması da muhakkak benzer bir etki yaratacaktır.
News
